ترس مرضی خاص در کودکان و نوجوانان چیست؟

ترس مرضی خاص چنین تعریف می شود "ترس مشخص و دایمی از اشیاء و موقعیت های به وضوح آشکار و محدود" اگر چه مردم از طیف وسیعی از محرک ها می ترسند، متداولترین ترس های مرضی در پنج طبقه قرار می گیرند:

1. حیوانات (ترس از مار، عنکبوت، سگ و پرندگان)
2. محیط طبیعی (ترس از طوفان، ارتفاع، آب)
3. خون، تزریق و جراحات (ترس از آمپول، دیدن خون)
4. موقعیت های خاص (ترس از هواپیما، آسانسور، مکان های بسته)
5. محرک های دیگر (ترس از خفگی، ابتلا به بیماری، مسخره شدن)

تشخیص ترس مرضی خاص در کودکان و نوجوانان

• ترس مشخص و مداوم که افراطی و بی دلیل است، با حضور یا انتظار یک شیء یا موقعیت خاص (مثل: پرواز، ارتفاع، حیوانات، تزریق، دیدن خون) مشخص می شود.
• حضور در معرض یک محرک ترس آور، اغلب به طور ثابت، یک پاسخ اضطرابی فوری را باعث می شود که ممکن است به طور موقعیتی شکل مفید به خود بگیرد یا به طور موقعیتی زمینه حمله وحشت زدگی را فراهم آورد. (در کودکان؛ اضطراب ممکن است با گریه، قشقرق، یخ زدگی یا چسبیدن ظاهر شود).
• شخص تشخیص می دهد که ترس افراطی یا بی دلیل است (البته ممکن است این جنبه در کودکان دیده نشود).
• اجتناب از موقعیت های ترس آور. در غیر این صورت تحمل اضطراب و پریشانی شدید.
• اجتناب، انتظار اضطراب یا پریشانی در موقعیت های ترسناک به طور معناداری با زندگی طبیعی شخص، عملکرد تحصیلی یا فعالیت های اجتماعی یا ارتباطات تداخل کند یا درباره داشتن ترس و مرضی، پریشانی مشخصی داشته باشد.
• در افراد زیر 18 سال، حداقل شش ماه بودن طول دوره.
• اضطراب، حمله های وحشت زدگی یا اجتناب ترس مرضی، که با شیء یا موقعیت خاص همراه می آیند، به نحو بهتری به عنوان اختلال روانی دیگری نظیر: ترس مرضی اجتماعی (مثل: اجتناب از موقعیت های اجتماعی به دلیل ترس از کنار گذاشته شدن)، اختلال استرس پس از ضربه روانی (مثل: اجتناب از محرک هایی که فشار شدیدی به همراه داشته اند)، اختلال اضطراب جدایی (مثل: اجتناب از مدرسه)، اختلال وحشت زدگی با گذر هراسی یا اختلال وسواس فکری-عملی (مثل: ترس از کثیفی در کسی که به وسواس درباره آلودگی مبتلا است) محسوب نمی شود.

افراد مبتلا به ترس های مرضی خاص وقتی با یک موقعیت یا شیء ترسناک مواجه می شوند، بلافاصله نشانگان اضطرابی تجربه می کنند. بعضی وقت ها ممکن است وحشت شدیدی نشان دهند که با افزایش ضربان قلب، تنفس سریع و سطحی، عرق کردن کف دست ها، سرگیجه و نشانه های بدنی دیگر مشخص می شود. اغلب، افراد مبتلا به ترس های مرضی خاص، از موقعیت هایی که ممکن است با محرک های ترسناک مواجه شوند، اجتناب می کنند. مثلا: کودکی که از سگ می ترسد، مسیر به سمت مدرسه را طوری تعیین می کند که از مواجهه با سگ ها دور بماند.

ترس مرضی متداول ترین ترس در کودکی و نوجوانی

ترس های مرضی خاص بین کودکان و نوجوانان خیلی متداول است و عموما سطوح پایین تر رشد شناختی را منعکس می کنند. کودکان نوپا به ترس از اشیاء عینی مثل: حیوانات و موجودات خیالی گرایش دارند. کودکان بزرگتر به ترس از موقعیت هایی گرایش دارند که ممکن است به خودشان یا به دیگران صدمه برسانند، مثل: طوفان و بلایای طبیعی دیگر. ترس های نوجوانان رغبت آن ها در تعاملات و پیشرفت اجتماعی را منعکس می کند. ترس های مرضی متداول در بین نوجوانان عبارتند از: از ترس از تنها شدن و از ترس امتحانات. محرک های ترسناک، پاسخ های شناختی، فیزیولوژیک و رفتاری کودکان را فعال می کنند. از نظر شناختی کودکان، خودگزاره های منفی می سازند که خطر موقعیت را بزرگنمایی می کنند (مثلا؛ آن سگ می خواهد مرا گاز بگیرد) و توانایی برای فائق آمدن بر موقعیت را بیش از اندازه دست کم می گیرند. از نظر پاسخ های فیزیولوژیک، کودکان تغییراتی را در عملکرد دستگاه خودمختار نشان می دهند، نظیر افزایش ضربان قلب، سریع، سرگیجه یا معده آشفته و بالاخره از نظر رفتار ممکن است کودکان سعی کنند از موقعیت فرار کنند. اگر موفق به فرار نشوند، ممکن است به طور افراطی، تحریک پذیر شوند یا قشقرق راه بیندازند. تقریبا 86% کودکان مبتلا به ترس های مرضی خاص حداقل یک اختلال اضطرابی دیگرهم نشان می دهند. ترس های مرضی ممکن است حداقل یکی دو سال طول بکشند و در صورت ترک درمان، به پریشانی و اختلال قابل توجهی منجر شوند. اکثر کودکان مبتلا به ترس های مرضی تا بزرگسالی روی مشکل خود پافشاری نمی کنند، هرچند ترس های مرضی کودکان ممکن است به مشکلات اضطرابی، خلقی و بدنی دیگر در نوجوانی و بزرگسالی کشیده شود. نهایتا، اگر ترس مرضی کودکی به اختلال یا پریشانی معنادار منجر شود، مستحقق توجه بالینی خواهد بود.

علت ترس مرضی در کودکان

پژوهش های ژنتیک رفتاری نشان می دهند که ژن ها در رشد اکثر ترس های مرضی نقش نسبتا ضعیفی دارند. ترس از محرک های خاص (مثل: سگ ها) معمولا در خانواده ها رواج ندارند. در عوض، ممکن است مردم گرایش به اضطراب را به ارث برده باشند، که بعدا به ترس خاص کشیده شود. به نظر می رسد که نقش ژنتیک در ترس های مرضی خون، تزریق، جراحت نسبتا بیش از ترس های مرضی دیگر باشد. افراد مبتلا به ترس های مرضی خون، تزریق، جراحت، وقتی با خون، سوزن یا زخم های باز مواجه می شوند، گیج می شوند یا ضعف می کنند. عکس العمل آن ها ممکن است به یک حساسیت غیرطبیعی پاسخ واسوواگال (پاسخی فیزیولوژیک که با افزایش سریع و کاهش ناگهانی فشار خون همراه است) وابسته باشد. بین ترس والدین و ترس کودکان از خون و سوزن رابطه قوی وجود دارد و این رابطه نشان می دهد که عوامل ژنتیک مشترک می توانند به طور خاص، مسئول ترس های مرضی خون، تزریق و جراحت باشند. اکثر ترس های مرضی دیگر عمدتا از تجربه محیطی نشات می گیرند.  به نظر می رسد که ناحیه ای از مغز، یعنی هسته رافه میانی در ترس هایی که از طریق شرطی سازی کلاسیک آموخته می شوند. به طور اخص مهم باشد. نتایج تحقیقات پیشنهاد می کنند که پاسخ ترس شرطی شده قسمتی بستگی به هسته رافه دارد. به علاوه هسته رافه به هیپوکامپ (دیگر ساختار مغزی و تا اندازه ای مسئول یادآوری حوادث ذخیره شده هیجانی) متصل است. روش دیگر اکتساب ترس یادگیری مشاهده ای است. کودکان با مشاهده پاسخ مردم در مقابل ترس یا اجتناب از اشیاء، حوادث یا موقعیت های خاص، ترس را یاد می گیرند. مثلا: والدینی که از رفتن پیش دندانپزشک طفره می روند مسلما این اضطراب را به فرزندانشان منتقل می کنند. راه سوم؛ یاد گیری ترس انتقال اطلاعات است. ممکن است کودکان ترس از اشیاء یا موقعیت ها را به دنبال صحبت کردن با دیگران یا شنیدن مباحثات دیگران یاد بگیرند.

کودکانی که به طور ژنتیک مستعد اضطراب هستند، ممکن است ترس های مرضی خاص را با شرطی سازی کلاسیک یا یادگیری اجتماعی رشد دهند. هرچند اجتناب برای کودک مزایای فوری دارد (مثلا: از اضطراب هم اجتناب می کند) با عملکرد درازمدت او تداخل می کند. مثلا: ممکن است کودک نتواند دوستان یا اعضاء فامیلی را که سگ دارند ملاقات کند یا ممکن است مجبور باشد برای اجتناب از سگ ها، مسافت طولانی تری را از مدرسه تا خانه پیاده روی کند. به علاوه، اجتناب از محرک های ترس آور با رشد مهارت های سازگاری با اضطراب کودک تداخل می کند. اگر کودک هرگز با ترس از سگ ها مقابله نکند، ممکن است هرگز قادر نباشد یاد بگیرد که چطور با موقعیت های مشابه دیگری که به وجود آورنده اضطراب هستند کنار بیاید.