در خودماندگی یا اختلالی به نام اوتیسم

اختلال های نافذ رشد، عبارتی است که به چندین مشکل روانشناختی که در دوران نوزادی، بروز می کند اطلاق می شود. این اختلال ها باعث نابسامانی های شناختی، اجتماعی، رفتاری و رشد عاطفی کودک می شوند و عوارضی را در روند رشد او در پی خواهند داشت. چندین اختلال نافذ رشدی وجود دارد. تحقیقاتی هم در بررسی بالینی آنها صورت گرفته است. یکی از اصلی ترین این اختلالات اوتیسم می باشد. اوتیسم بر ویژگی های اصلی انسان تاثیر می گذارد و در ارتباط اجتماعی فرد با دیگران و روابط پیچیده او با جامعه تاثیری اساسی دارد. کودکان مبتلا به اوتیسم آسیب های متعددی از روابط اجتماعی، خویشاوندی و بازی با دیگر کودکان و برقراری ارتباط با دیگران می بیند.

برجسته ترین مشخصه کودکان مبتلا به اوتیسم

کودکان مبتلا به اوتیسم در اجتماعی شدن بین فردی (ارتباط ها و بازی) و ارتباطات پیچیده صدمات جدی می بیند. "کانر" در سال 1943 برای اولین بار اوتیسم را تعریف کرد؛ برجسته ترین و اساسی ترین مشخصه اوتیسم این است که، این کودکان در ارتباط برقرار کردن از طریق راه های معمول با مردم و موقعیت ها از آغاز زندگی، ناتوان هستند. بعضی از علائم اختلال اوتیسم نیز در سال 1999 مشخص شد. طبق گفته ها؛ کودکان تازه متولد شده، متفاوت از دیگر کودکان به نظر می رسد، گویی نیازی به مادر ندارد و وقتی در آغوش گرفته می شود بی تمایل است. ماهیچه های بدنش شل و نرم است و به ندرت گریه می کند اما ممکن است بسیار  زودرنج باشد.

• در شش ماه اول: کودک توجهی به مادرش ندارد. تقاضا نمی کند، لبخند و صداهای اولیه در آن ها دیده نمی شود. دارای تاخیرات و فاقد لبخند و پاسخ هایش غیرقابل پیش بینی می باشد و علاقمندی به اسباب بازی در این کودکان بسیار کم است.
• در شش ماه دوم زندگی: این کودکان علاقه ای به بازی های اجتماعی نشان نمی دهند. تاثیرپذیر هستند و ارتباط کلامی و غیرکلامی با دیگران برقرار نمی کنند. نسبت به محرک ها یا اصلا عکس العمل نشان نمی دهند یا برعکس عکس العمل های شدید دارند.

علائم اوتیسم تا قبل از سه سالگی کودک

با تکیه بر مشخصات اوتیسم که اغلب نقصان ارتباط اجتماعی و تاخیر رشد گفتاری است؛ می توان با اطمینان قبل از سه سالگی اوتیسم را تشخیص داد. والدین اینگونه کودکان اغلب اولین کسانی هستند که متوجه می شوند آن ها به عکس العمل پاسخ نمی دهند و اجتماعی نیستند. کودکان مبتلا به اوتیسم عمیق اصلا گوششان بدهکار اجتماع نیست و محیط فیزیکی آن ها را به زنجیره رفتار طبیعی متصل نمی کند. طبق نظر "ونر" در سال 1982، جهان در نظر کودکان اوتیسمی ذاتا ناخوشایند است. آن ها را اغلب با این مشخصه توصیف می کنند که از در آغوش گرفته شدن در ماه های اولیه زندگی خرسند نمی شوند. دوست دارند محیط اطرافشان همواره بدون تغیر و یکسان باقی بماند. دارای رفتارهای خودانگیزشی مثل؛ جنباندن دست و پا هستند. در آن ها رفتارهای مخرب مثل؛ کوباندن سر و دست به جایی یا خودزنی دیده می شود. حرکات چشم آن ها غیرطبیعی است چشمشان را به موضوعی متمرکز نمی کنند. در آن ها شیفتگی و کشش به سوی اشیاء بی جان وجود دارد.

از مطالعه تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که کودکان مبتلا به اوتیسم بیشتر به رفتارهای تشریفاتی وابسته هستند و عکس العمل هایشان به کودکان هم سن و سال خودشان بسیار کمتر از کودکان عقب مانده است. فقدان عکس العمل به مردم و اشخاص یکی از مشخصات بارز کودکان مبتلا به اوتیسم است، مشخصه ای که می تواند به والدین زمان مراقبت از کودکان کمک کند.

معیارهای تشخیص اوتیسم

اگر کودکی شش مورد از موارد زیر یا حداقل 2 مورد از مقوله اول و یک مورد، از هر یک از دومین و سومین مقوله را دارا باشد، او را مبتلا به اوتیسم می دانیم. این علایم بایستی قبل از سه سالگی در کودک دیده شود.

مقوله اول؛ آسیب های کیفی در عکس العمل های اجتماعی

_ نقص و کمبود در بکارگیری رفتارهای غیرکلامی چندگانه، مثل؛ خیره شدن چشم در چشم، عکس العمل های چهره، حالت بدن و نشانه هایی در تنظیم تقابل های اجتماعی.

_ شکست در گسترش روابط مناسب با هم سن و سالان در سطح پیشرفته.

_ فقدان انگیزه جستجو برای مشارکت در تفریح یا فعالیت با دیگر مردم.

_ فقدان رابطه دو سویه اجتماعی و عاطفی.

مقوله دوم؛ آسیب های کیفی در ارتباط کلامی

_ تاخیر یا نبود کامل رشد زبانی همراه با نارسایی گفتار.

_ افرادی با نارسایی گفتاری، نقص در توانایی شروع یا ادامه مکالمه با دیگران.

_ استفاده از الگوهای قالبی و کلیشه ای و تکراری زبان یا زبان ویژه.

_ فقدان انگیزه های متنوع، خودباوری در بازی یا تقلید بازی های اجتماعی برای دیدن به سطح پیشرفت مناسب.

مقوله سوم؛ رفتارهای محدود، تکراری، قالبی در علایق و فعالیت ها

 _ آن ها رفتارهایشان به یک یا چند الگوی کلیشه ای محدود است و در مواردی به موضوعی تمرکز یا شدت غیر طبیعی نشان می دهند.

_ وسواس و بی اختیاری در تبعیت از کار خاص و انجام یک سری عادات با اصرار و پافشاری.

_ حرکات تکراری و کلیشه ای مثل؛ تکان دادن دست و انگشت یا در بیماری پیچیده تر، تکان دادن تمام بدن.

_ حواس پرتی و توجه نکردن به بخش هایی از یک موضوع، تکرار و تقلید یکی از مشخصه هایی است که، بچه های اوتیسم در ارتباطات خود با آن مواجه هستند.

 از آنجایی که مشکلات ارتباطی در سنین خیلی پایین رخ می دهد، احتمالا محققان آن را مربوط به ضعف شناختی می دانند.

و سوال: این ضعف ها چگونه می تواند باشد؟

بیشتر تحقیقات اخیر این اختلال را متمرکز نقایص ادارکی و شناختی دانسته اند که ممکن است پایه و اساس تکرار و تقلید و دیگر نشانه ها در بیماری اوتیسم باشد.  بعنوان مثال: بسیاری مطالعات تمایل بچه ها را به انتخاب از بین محرک های مختلف و در مرحله بعدی پاسخگویی تنها به یک محرک، آزمایش کردند. فرض کنیم که درمانگر می خواهد مهارت زبانی را از طریق عکس یک کفش به کودک مبتلا به اوتیسم بیاموزد. به کودک کلمه، کفش را می گوید و تاکید می کند که دهانش را حرکت دهد تا صدا و کلمه کفش را ایجاد شود کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است به عکس نگاه کند اما درادای صداها موفق نمی شود. بنظرمی رسد این کودکان قادر نیستند در یک زمان به بیش از یک نشانه و علامت توجه نمایند. آنچه موضوع را بدتر می کند این است که ممکن است آن ها به چیزهای غیر متعارفی که اغلب، محرک های نامربوط هستند توجه کنند. بعنوان مثال: با لمس کردن کاغذی که عکس کفش بر روی آن چاپ شده، نمی توانند به عکس صدا یا تلفظ آن توجه کنند. این الگوی رفتاری در تمرکز و توجه آن ها، سبب می شود که کودکان توانایی برقراری ارتباط با دیگران و عکس العمل های اجتماعی، فیزیکی و محیطی را به تاخیر بیاندازند.

پردازش و همبستگی اطلاعات، اینگونه کودکان را با مشکل روبرو می کند. بعنوان مثال: آن ها از معنای کلمات برای پاسخگویی های بعدی کمک نمی گیرد و اطلاعات ورودی به مغزشان را کم و زیاد نمی کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم در انتقال پردازش اطلاعات در فکرشان با مشکل مواجه هستند. اوتیسم را می توان بعنوان اختلالی به علت ضعف های اولیه چندگانه، توصیف کرد. اخیرا فکر می کنند که کودکان مبتلا به اوتیسم دارای ضعف ادارکی در فهم خود و فهم مراحل ذهنی دیگران هستند. تئوری ذهنی را می توان بعنوان توانایی در نظر گرفتن مردم با توجه به مراحل ذهنی درونی آن ها توصیف کرد. مراحل ذهنی افراد مثل: باورها، انگیزه ها، عواطف و درک از محیط اجتماعی و توانایی ارتباط با استفاده از مهارت های اجتماعی رفتاری است. تئوری ذهنی برروی بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم آزمایش شده است و بیشتر مطالعات حاکی از این است که این کودکان توانایی های محدودی هستند.

این مطالعات اگر مسبب های بیماری اوتیسم را دقیقا مشخص نکند و درک محدودی از دیگر مراحل ذهنی مسبب داشته باشد، فاقد ارزش است. گرچه این بررسی ها ممکن است به توانایی شناخت عمومی از این بیماری کمک کند. اما در مورد ذهن کودکان اوتیسمی مشخصه های محدودی را به ما می دهد. بعضی کودکان مبتلا اوتیسم نمره ای طبیعی از آزمون های IQ به دست می آورند و بعضی ها توانایی های ذهنی قابل توجه ای از خود نشان می دهند (10% تا 5%) اما اکثریت اشخاص با اختلالاوتیسم کمبودها و ضعف های هوشی را نشان داده که آن ها را در ردیف عقب ماندگان ذهنی قرار می دهد. نمره پایین آن ها در آزمون های IQ مربوط به مشکلات شدید ارتباطی و پیش آگاهی ضعیف ذهنی آن ها است. محققان پیشنهاد می کنند کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم را باید به دو گروه با بازده عملکردی پایین و بالا تقسیم کرد. کودکان اوتیسمی با عملکرد بالا افرادی هستند که به عنوان نمونه از پیش آگاهی بهتری برخوردارند. اما در تحقیقات، محققان اختلاف معناداری بین عملکرد بالا و پایین افراد اوتیسمی پیدا نکرده اند.

افراد اوتیسمی گاهی، توانایی ذهنی قابل ملاحظه ای نشان می دهند. البته این موارد بسیار نادر است. اما این مشخصه توجه مردم را به خود جلب کرده است. نمونه این اشخاص با چنین مشخصه ای را در فیلم "مرد باران" ساخته داستین هافمن می بینیم. شخصیت محوری این فیلم، از فردی که دارای اختلال اوتیسم می باشد؛ الگوبرداری شده است که او می تواند محاسبه تقویم های زمانی و روزهای هفته را در سال های آینده به بهترین وجه انجام دهد.