
برخورد مناسب با رفتار پرخاشگرانه و خطرناک در کودکان
رفتارهای خطرناک را بلافاصله متوقف کنید. پس از متوقف ساختن رفتار، از روشهای انظباطی مؤثر استفاده نمایید.
«من فقط میخواستم او را با آن بترسانم!»
صبح یک روز شنبه، هنگامیکه در حال مرتب کردن گاراژ بودم، دو فریاد وحشتزده را شنیدم. «کمک! کمک!»
پسر پنج ساله ام، اریک، چماقی در دست گرفته و جف پسر 6 ساله همسایه را دنبال میکرد. جف آشکارا ترسیده بود و فرار میکرد تا جان سالم به در ببرد.
با توجه به آن موقعیت؛ وضعیت هیجانی و رفتاری جف، متناسب بود.
من به سرعت از گاراژ خارج شده و فریاد زدم «اون چماق رو بذار کنار، اونو نزنی!» من خودم را به اریک رسانده و چوب را از دست او درآوردم و گفتم: «هیچوقت کسی را با چماق دنبال نکن! این کار خیلی خطرناک است!» سپس به او گفتم: «محرومیت زمانمند! برو روی پلههای ایوان بنشین، همین الان!» اریک به آنجا رفت.
به سمت جف برگشتم تا به وضعیت او رسیدگی کنم، اما او ناپدید شده بود. معلوم بود او خود را به «جای امنی» رسانده بود. سپس من به چماق نگاه کردم و وقتی که دیدم یک لوله پلاستیکی تو خالی مخصوص ضربه زدن به توپ پلاستیکی است، تا حدودی آرامش خاطر پیدا کردم.
پس از اینکه محرومیت زمانمند اریک به پایان رسید، ما گفتگوی زیر را با هم داشتیم:
پدر: «اریک، هیچوقت تلاش نکنی که بچه دیگری را با چماق یا هر چیز دیگری کتک بزنی! این کار خطرناک است و به دیگران صدمه میزند.»
اریک: «من نمیخواستم واقعا جف را با چماق بزنم. من فقط میخواستم او را با آن بترسانم.»
پدر: «هیچوقت از یک شیء برای کتک زدن یا ترساندن دیگران استفاده نکن. حالا به من بگو تو چه کاری انجام دادی که خیلی خطرناک بود؟»
اریک: «من جف را با یک چماق دنبال کردم. او به من نوبت نمیداد تا به توپ ضربه بزنم.»
پدر: «دنبال کردن جف با یک چماق، کار خطرناک و نادرستی بود. دفعه بعد اگر جف به تو نوبت ندهد که به توپ ضربه بزنی و تو عصبانی شوی، چه کار میکنی؟ چه کاری میتوانی انجام دهی که بیخطر باشد؟ خودت به من بگو.»
اریک: «خب، من میتونم به او بگم که اگر نوبت را رعایت نکند، با او بازی نمیکنم... من میتونم به مادرش بگم... من میتونم بیام و به شما بگم که او نوبت را رعایت نمیکند.»
پدر: «اینها همه کارهای خوب و بیخطر هستند که میتوان اگر کسی نوبت را رعایت نکرد، انجام دهی. من خیلی خوشحالم که در مورد این راههای بیخطر برای رفتارت در آینده فکر کرده ای. »
من و اریک به گفتگو در مورد رفتار و احساسات او ادامه دادیم. من همچنین آن چماق را برای یک هفته کنار گذاشتم که میتواند یک پیامد منطقی ملایم برای اقدام اریک در ترساندن یک نفر با آن، باشد.
انگیزه های بسیاری برای رفتار پرخاشگرانه وجود دارد. ممکن است کودکی به این دلیل که عصبانی و ناراحت است، به این دلیل که میخواهد راه خود را باز کند، یا به این دلیل که میخواهد بر شخص دیگری مسلط شده و او را کنترل کند، سعی نماید که به دیگری آسیب بزند. شاید او بخواهد کودکان دیگر را تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود، ما به عنوان والد، باید مانع از رفتاری شویم که موجب تهدید و یا صدمه دیگران است. کودکان پرخاشگر با ریسک بالایی برای تبدیل شدن به نوجوانان یا بزرگسالان ناسازگار مواجه هستند. همچنین ممکن است کودکی با سرپیچی از قوانین با اهمیت ایمنی و یا با اقدام به ریسک های جدی، خود را در معرض خطر قرار دهد. به عنوان مثال؛ ممکن است کودکی با سه چرخه اش وارد یک خیابان شلوغ شود، با کبریت بازی کند و یا به وسایل خطرناک بیش از حد نزدیک شود.
برندی نه ساله و پدرش در یک پارک بزرگ در حال قدم زدن بودند. آن بعد از ظهر برندی بسیار شلوغ بود جلوتر از پدرش میدوید به طوریکه بارها نزدیک بود گم شود. پدر او به غر زدن و فریاد کشیدن بر سر او و برندی هم «به کار خودش» ادامه میدادند.
هنگامیکه آنها به انتهای پارک نزدیک شدند، برندی به سرعت دور شد و در پیچ پیاده رو ناپدید شد. پدر سرانجام خود را به او رساند و او را نشسته بر روی لبه یک پل هوایی عابر پیاده یافت، که از آنجا ماشینهایی را که زیر پای او در حرکت بودند، تماشا میکرد!
او سعی کرد آرامش خود را حفظ کرده و از برندی خواست که به آرامی از آنجا پایین بیاید، پس از پایین آمدن برندی، پدر او را سرزنش کرد و یک محرومیت زمانمند نه دقیقه ای هم برایش در نظر گرفت که برندی در پشت یک درخت بزرگ در انتهای پارک آن را گذارند. در ادامه پیاده روی، برندی مجبور بود در چند قدمی پدرش باقی بماند و در غیر اینصورت، محرومیت زمانمند بعدی در انتظار او بود. برندی به سرعت سر به راه شد.
مدیدیت رفتار پرخاشگرانه و خطرناک در کودکان
شما از مدیریت رفتار پرخاشگرانه و خطرناک، دو هدف را دنبال میکنید. نخست اینکه؛ به منظور حفاظت کودک خود و یا دیگران، سریعا سوءرفتار را متوقف کنید و دوم اینکه برخوردی مؤثر با سوءرفتار داشته باشید. به طوریکه مجددا تکرار نشود. به منظور تحقق این دو هدف گامهای اساسی زیر را به یاد داشته باشید.
رفتار را متوقف کنید, کودک را مختصری سرزنش کنید, رفتار نامقبول را نام ببرید
گاهی اوقات شما نیاز دارید که سریعا وارد عمل شده و کودک خود را درحال انجام رفتار پرخاشگرانه یا خطرناک متوقف سازید. بعضی وقتها زمان حرف زدن و بعضی وقتها هم زمان عمل کردن است. زمانی که ایمنی کودک شما و کودکان دیگر به مخاطره افتاده است زمان آن است که سریعا دست به عمل بزنید.
پس از متوقف ساختن رفتار خطرناک، کودک را به صورت مختصر اما جدی سرزنش کرده و سوءرفتار خاصی را که مرتکب شده است، نام ببرید. پیش ازفرستادن کودک به محرومیت زمانمند با او وارد جروبحث و یا گفتگو نشوید. با صدایی بلند و محکم بگویید «نه! هرگز نباید........ (نام رفتار پرخاشگرانه یا خطرناک او) را انجام دهی!» من با تاکید و روشن به اریک گفتم: «هرگز نباید شخص دیگری را با چماق دنبال کنی!»
بلافاصله کودک را در محرومیت زمانمند قرار دهید
هنگام تنبیه رفتار پرخاشگرانه یا خطرناک، زمان اعمال محرومیت زمانمند سریع است نه زمان صحبت و بگومگو کردن. شما میتوانید بعدا در این باره با هم صحبت کنید. پس از متوقف ساختن رفتار خطرناک کودکتان، سریعا او را به محرومیت زمانمند بفرستید. از این گام مهم چشم پوشی نکنید و از زمانسنج هم استفاده نمایید. ممکن است شما بپرسید: «آیا یک کودک پرخاشگر، از دستور ما برای رفتن به محرومیت زمانمند، اطاعت کرده و در این زمینه همکاری خواهد کرد؟» جواب این سوال «بله» است. فصل 12، به شما میگوید که چگونه یک کودک نافرمان را به همکاری و پذیرفتن روش انظباطی محرومیت زمانمند وادارید.
چنانچه هر دو کودک شما در رفتار خطرناک سهیم بوده و اگر هر دو تا حدودی اشتباه کرده اند، از «محرومیت زمانمند در مورد 2 کودک» استفاده کنید. هنگامی که از محرومیت زمانمند در مورد 2 کودک استفاده میکنید، لازم نیست که معلوم کنید چه کسی مقصر است یا چه کسی بیشتر مقصر است. محرومیت زمانمند برای دو کودک در فصل 15 مورد بحث قرار گرفته است.
هنگامی که کودک شما در حال گذراندن محرومیت زمانمند است، خود را برای گفتگوی «پس از محرومیت زمانمند» آماده کنید. آنچه را که میخواهید بگویید به صورت ذهنی تمرین کنید. در مورد علت احتمالی رفتار خطرناک یا تکانشی کودک خود فکر کنید.
با او در مورد رفتار پرخاشگرانه یا خطرناکش گفتگو کنید
زمان صحبت کردن، پس از اتمام محرومیت زمانمند است. دوباره به کودک خود بگویید که آنچه او انجام داده است پرخاشگرانه یا خطرناک بوده است. به او بگویید که رفتار او به چه دلیل غیرقابل قبول است. سپس از او بخواهید که به بیان خود، به شما بگوید که چه کاری انجام داده است که خطرناک و نامقبول است. در این زمان، شما از او نمیخواهید که معذرت خواهی کند و یا قول بدهد که دوباره این کار را انجام ندهد. شما فقط از او میخواهید که کاری را که انجام داده است، توصیف کند. من در گفتگو با پسرم اریک به او گفتم: «اریک، دوباره به من بگو چه کاری انجام دادی که خطرناک بود؟»
پس از آنکه او رفتار پرخاشگرانه یا خطرناکش را توصیف کرد، از او بخواهید جایگزینهای بیخطری را که میتواند در آینده از آنها استفاده کند، توصیف کند. من به هنگام صحبت کردن با اریک به او گفتم: «به من بگو، دفعه بعد اگر نوبت را رعایت نکرد و تو عصبانی شدی، چه کاری انجام میدهی؟ چه کار بیخطری میتوانی انجام دهی؟»
هنگامی که کودک شما، جایگزینهای ایمن و بی خطر رفتاری را به شما میگوید، او را تحسین کنید. ایده های او را تشویق کنید. او را کمک کنید تا روشهای جایگزینی را برای سازگاری با افراد دشوار کشف کرده و در آینده، مشکلات را حل کنید. اریک 5 ساله، کارهای مختلفی را نام برد که در آینده در صورتی که جف، نوبت را رعایت نکند، او میتواند آنها را انجام دهد. «من میتوانم به او بگویم اگر نوبت را رعایت نکند، با او بازی نمیکنم... من میتوانم به مادرش بگویم. میتوانم به شما بگویم که او نوبت را رعایت نمیکند. »
چنانچه هیچ گونه رفتار جایگزین بی خطری، به ذهن کودک شما نرسد، شما باید در یافتن چنین جایگزینهایی به او کمک کنید. اگر او با عصبانیت گفت: «ولم کن» و از صحبت کردن با شما خودداری کرد، صحبت کردن را به بعدا موکول کنید و یا اینکه یک بار دیگر او را به محرومیت زمانمند بفرستید. اما این کار را فقط یک بار انجام دهید. به دنبال این محرومیت زمانمند، دوباره سعی کنید با او در مورد جایگزینهای رفتاری بی خطر صحبت کنید.
گامهای اساسی برای برخورد با رفتار پرخاشگرانه یا خطرناک
فهرست والدین
گام های فوری _____ 1. رفتار را متوقف کنید. _____ 2. به صورت مختصر کودک را سرزنش کرده و رفتار غیرقابل قبول او را نام ببرید. _____ 3. او را بلافاصله به محرومیت زمانمند بفرستید. پس از اتمام محرومیت زمانمند _____ 4. از او بپرسید که چه کاری انجام داد که پرخاشگرانه و خطرناک بود. _____ 5. به او کمک کنید یک یا دو شیوه بیخطر یا غیر پرخاشگرانه برای رفتار آینده، توصیف نماید. پس از اینکه او چنین شیوههای بی خطری را مطرح کرد، او را با تحسین، پاداش بدهید. _____6. پیامدهای منطقی ملایم یا جریمه رفتاری را برای او در نظر بگیرید. _____7. چنانچه کودک شما در حالتی قرار دارد که میخواهد در این باره با شما صحبت کند، از گوش دادن انعکاسی استفاده کنید. (فصل 18) |
یک پیامد منطقی ملایم یا جریمه رفتاری را برای او در نظر بگیرید
پیامدهای منطقی یا جریمه های رفتاری در فصل 5 توصیف شده اند. چنانچه کودک شما کوچک است و با بچه قلدر همسایه رفتاری پرخاشگرانه از خود نشان دهد، احتمالا با یک پیامد طبیعی مانند چشم ورم کرده یا کبود شدن قسمت دیگری از بدنش، مواجه میشود!
پسر یا دختر شما از یک اسباب بازی یا شیء را برای یک مدت طولانی توقیف کنید. اریک استفاده از چماق پلاستیکیاش را برای یک هفته از دست داد.
مری 12 ساله، از اینکه با دوچرخه اش به سرعت به سمت بچه های کوچکتر حرکت کند و ناگهان تغییر مسیر بدهد و اینگونه آنها را بترساند، لذت میبرد. پس از اینکه مادر او دوچرخه اش را به مدت 2 هفته توقیف کرد، او برای همیشه این رفتار خطرناک را کنار گذاشت.
پس از آنکه پدر برندی، او را نشسته بر روی پل عابر پیاده یافت، او را مجبور کرد که در بقیه آن روز، همواره در چند قدمی اش باقی بماند. این محدودیت مختصر یک پیامد منطقی برای رفتار خطرناک قبلی برندی بود.
چنانچه کودک در حالتی قرار دارد که میخواهد با شما صحبت کند، از گوش دادن انعکاسی استفاده کنید
پس از پایان محرومیت زمانمند، حدس بزنید که کودک شما در حین انجام رفتار خطرناک، چه احساسی داشت. سپس از او بپرسید: آیا او چنین احساسی داشته است. فصل بعدی، چگونگی استفاده از «گوش دادن انعکاسی» را به شما نشان میدهد، تا اینکه بتوانید به کودک خود برای ابراز احساساتش کمک کنید. کودکانی که احساسات خود را درک کرده و میدانند که چگونه خشم و ناکامی خود را در قالب کلمات بیان کنند، کنترل بیشتری بر روی رفتار پرخاشگرانه و تکانشی خود دارند.
کمکهای بیشتر برای کودک پرخاشگر
کودکان پرخاشگر، میزان بالایی از رفتار پرخاشگرانه کلامی و جسمی را نسبت به اعضای خانواده، سایر کودکان، بزرگسالان (از جمله معلمان) و اموال و داراییها حفظ میکنند. این کودکان به سرعت کتک میزنند، هل میدهند، لگد میزنند، گاز میگیرند، اذیت و مسخره میکنند، عذاب میدهند، تهدید میکنند، قشقرق به راه میاندازند، اشیاء را پرت میکنند و گریه سر میدهند. بسیاری ازکودکان، گاهی اوقات برخی از این رفتارها را انجام میدهند، اما کودک پرخاشگر به طور مکرر، اغلب این رفتارها را انجام میدهد.
هر چند که پرخاشگری کودک، تقریبا پاسخ «خودکار» نسبت به استرس و ناکامی است، اما یک هدف نیز دارد. این پرخاشگری دیگران را مجبور یا وادار میسازد تا آنچه را که میخواهد، به او بدهند. هنگامی که دیگران در مقابل خواستههای او مقاومت کرده و یا سعی میکنند رفتار پرخاشگرانه او را اصلاح نمایند، معمولا کودک پرخاشگر با ستیزه جویی فزاینده و «خارج از کنترل شدن» واکنش نشان میدهد. خارج از کنترل شدن، یکی از شیوه های کودکان پرخاشگر در تلاش برای کنترل دیگران است. همچنین کودکان پرخاشگر، به احتمال بیشتری دروغ میگویند و مسئولیت اعمال خود را انکار میکنند.
پرخاشگری میتواند به پیامدهای ناگواری منجر شود. من به همراه یک خانواده درمانگر دیگر، با استیون نه ساله و خانواده اش کار میکردیم. پس از آنکه استیون به طور تکانشی در اوج عصبانیت، لوله ای را برداشته و با کوبیدن آن بر سر بچهای دیگر موجب مرگ او شده بود، والدین او و دادگاه در جستجوی کمک برای او برآمده بودند. تلاش برای اصلاح الگوی رفتاری پرخاشگرانه کودک را به تعویق نیندازید.
معمولا، کودک پرخاشگر، از درخواستهای والدین و سایر بزرگسالان تبعیت نمیکند. او مانند کودکان دیگر به این درخواستها توجه نمیکند و به آنها عمل نمیکند. قشقرقهای او ابزاری است برای «ادب کردن والدین»، برای اینکه از او درخواست نکنند کارهایی را که خود نمیخواهد، انجام دهد. همچنین قشقرقهای او، دیگران را از دخالت در آنچه که او میخواهد انجام دهد، باز میدارد.
مشکلاتی که والدین با آنها روبرو هستند
«تنها کاری که من کردم، این بود که از او خواستم آشغالها را بیرون ببرد. حدس میزنم او دوست ندارد این کار را انجام دهد!»
اغلب کودک پرخاشگر در زمانی که از او خواسته میشود کاری را که مطابق میلش نیست، انجام دهد، قشقرق به راه میاندازد.
کمک به کودک پرخاشگر و حتی دوست داشتن او، دشوار است. او میتواند یک خانواده و یا حتی کل یک کلاس را در آشفتگی خشم نگه دارد. والدین و معلمانی که سعی میکنند به کودکان پرخاشگر کمک کنند، اغلب در رابطه با احساسات خشم و ناکامی خودشان نسبت به چنین کودکانی، با مشکلات بسیاری دست به گریبان هستند.
بسیاری از والدینی که یک کودک عصبانی و غیرقابل کنترل دارند، امیدوارند که یک علت درونی پنهان برای رفتار پرخاشگرانه کودکشان پیدا شود. همچنین آنها میخواهند باور کنند که میتوانند کودک خود را نزد مشاور بفرستند که یک «مشکل درونی» را کشف کرده و شخصیت و رفتار کودک آنها را با استفاده از یک روش درمانی جدید و نیرومند، سر و سامان دهد. والدینی که در سر دیگر این پیوستار قرار دارند، احساس درماندگی میکنند و بر این باورند که هیچ کاری برای کمک به کودک آنها نمیتوان انجام داد.
حقیقت این است که میتوان به کودک پرخاشگر کمک کرد و گاهی اوقات او به طور قابل توجهی تغییر میکند. با این وجود، کمک کردن به یک کودک پرخاشگر، برای والدین مسئولیت سنگینی است. این امر مستلزم تلاش بسیار، صبوری، «پیگیری»، مراقبت، و کاربرد مستمر روشهای مدیریت کودک SOS توصیف شده در این کتاب میباشد. در اغلب موارد، کمک حرفهای هم مورد نیاز است. فصل 22 درباره اینکه چه موقع و چگونه باید کمک حرفهای دریافت کرد به بررسی میپردازد.
هنگامی که کودک پرخاشگر، در رابطه با دیگران، رفتار پرخاشگرانه و خطرناک از خود نشان میدهد، به طور مستمر از «گامهای اساسی برای برخورد با رفتار پرخاشگرانه و خطرناک» که قبلا نام برده شدند پیروی کنید. هرگاه که او از تهدید فیزیکی یا کلامی استفاده کرد، از محرومیت زمانمند یا سایر روشهای تنبیه ملایم، مانند پیامد منطقی یا جریمه رفتاری استفاده کنید.
مراقب باشید هنگامی که کودک پرخاشگر شما، به شیوهای غیرپرخاشگرانه رفتار میکند و یا به توصیه های شما عمل میکند، با تحسین و توجه کردن، او را پاداش دهید. همچنین یک برنامه امتیاز_ پاداش را برای کمک به او جهت بهبود رفتارش آغاز کنید. این روش در فصل 14 توصیف شده است. به ازای هر نصف روز که او بدون رفتار پرخاشگرانه سپری میکند، به او چند امتیاز بدهید. او پس از کسب چندین امتیاز میتواند آنها را با پاداشهای مادی و فعالیتی معاوضه کند.
بسیاری از کودکانی که در خانه پرخاشگر هستند، در مدرسه نیز چنین هستند. تلاشهای خود را برای کاهش پرخاشگری کودکتان، با تلاشهای معلم او هماهنگ کنید. به منظور آموختن چگونگی همکاری مؤثر با معلم کودک خود، فصل 19 را مطالعه کنید. کاهش پرخاشگری، مستلزم یک «حمله» مشترک است.
در ایالات متحده، رفتار خشن و پرخاشگرانه به طور فزایندهای در حال گسترش است. میزان قتل در ایالات متحده، هفت برابر بیشتر از میزان آن در انگلستان، اروپا، ژاپن و بسیاری دیگر از کشورهای توسعه یافته است. کودکان در معرض میزان قابل توجهی خشم و خشونت در رسانه های عامه و برنامه های تفریحی هستند. قهرمانان عامه پسند در رسانه ها، به طور مکرر مشکلات را با گفتاری بی نزاکت، پرخاشگرانه و خشونت آمیز حل و فصل میکنند.
پرخاشگری کودکان اغلب با مشاهده رفتار پرخاشگرانه این «الگوها»، افزایش پیدا میکند. همانطور که در فصلهای قبلی اشاره شد، مراقب باشید که شما و همسرتان الگوی مناسبی را به کودک خود عرضه کنید.
تا جایی که میتوانید قرار گرفتن کودک خود را در معرض الگوهای پرخاشگر در فیلمها، تلویزیون، موسیقی، بازیهای کامپیوتری، مطالب نوشتاری و ورزشهای پخش شده در تلویزیون مانند کشتی محدود نمایید.
این نکات عمده را به یاد داشته باشیم
- هرگاه که شاهد رفتار پرخاشگرانه کودک خود بودید از «گامهای اساسی برای برخورد پرخاشگرانه و خطرناک» استفاده کنید.
- قرار گرفتن کودک خود را در معرض همسالان و الگوهای پرخاشگر در برنامه های کارتونی، فیلمها، تلویزیون و موسیقیهای عامه پسند محدود نمایید.
- شما میتوانید با استفاده از روشهای مدیریت کودک SOS، کودک پرخاشگر خود را برای بهبود رفتارش یاری دهید.
- آخرین ویرایش .
- برگرفته از: کتاب sos کمک برای والدین
- صاحب اثر: لین کلارک
- موقعیت مطلب: فصل هفدهم
- صفحات: صفحه 221
- لینک منبع: https://koodaklearn.ir/publication/1