طبقه بندی و پدیده شناسی اختلالات اضطرابی در کودکان

در کودکان می توان چندین نوع اضطراب را تشخیص داد اما نباید آن ها را اختلال اضطراب منتشر دانست. کودکان به طور معمول می توانند دارای چندین نوع اضطراب باشند. دارا بودن چند نشانه به معنی داشتن اختلال اضطراب منتشر (GAD) یا اختلال وسواس فکری (OCD) و یا اختلال اضطراب منفک نیست. به طور معمول نشانه های سازمان یافته بیماری اضطراب کودکان را با نشانه های بیماری بزرگسالان مثل: نشانه های فیزیولوژیکی، رفتاری و ادراکی مقایسه می کنند. گرچه نشانه های اضطراب مرضی در کودکان گاهی به صورت درد معده، انقباض ماهیچه ای، تعرق، رفتارهای عصبی با احساس تنگی نفس و خفگی بروز می کند، اما نباید تمام این عکس العمل های جسمی را به اضطراب نسبت داد. اضطراب و نگرانی کودکان اغلب به خاطر عدم درک دیگران از خواسته های آن ها و به عبارتی غلط فهمی محیط از نیازهای آن ها و دست کم گرفتن توانایی های کودکان به وجود می آید. نگاهی دقیق تر به انواع اختلال های اضطراب جزئیات بیشتری را برای درک شخصیت کودکان پیش رو می گذارد.

 اضطراب منتشر GAD چه علائمی دارد

علائم اضطراب منتشر، معمولا غیرواقعی، به صورت حالت های عصبی و نگرانی های مفرط است که مختص به موقعیت های خاص یا نتیجه استرس های خارجی وارده از محیط به فرد نیستند. طبق یافته های Strauss در سال 1994 مشخصه های اضطراب منتشر در 95% کودکان وجود دارد. کودکان مبتلا به GAD نگران آینده، حوادث اجتماعی، فعالیت های خانوادگی، ورزش و سلامت جسم خود هستند. آن ها نگرانند که در روز آینده یا حتی ساعتی بعد چه اتفاقی برایشان خواهد افتاد. کودکان غالبا اضطراب خود را به زبان نمی آورند اما رفتارهایی چون نگرانی، دلواپسی و حالت های عصبی در آن ها مشخص است. اضطراب های مزمن در کودکان را به عنوان (تشویش های عصبی) دانسته اند. اضطراب منتشر شامل اضطراب غیرواقعی و مفرط است. که با فرد بیش از چند روز و گاه حداقل شش ماه همراه می شود و تجربه نشان داده که کنترل آن مشکل است این اضطراب با نشانه هایی چون؛ بی قراری، تحریک پذیری، عدم تمرکز حواس، انقباض ماهیچه و اختلال در خواب همراه است.

وسواس فکری OCD در کودکان چه موقع بروز می کند

گرفتاران این نوع وسواس اغلب زمان و وقت خود را هدر می دهند. وسواس ذهنی موجب می شود فرد همواره مضطرب بوده در انجام کارهای فردی دچار مشکل شود خاص ترین حالت این وسواس وقتی بروز می کند که فرد افکار یا صحنه هایی را ناخواسته در مغز خود مرور کند. این افکار غالبا بی مورد و احمقانه هستند و باعث بروز اضطراب در فرد می شوند. افراد وسواسی رفتارهایی را رفتارهایی را تکرار می کنند و هدف آن ها بروز اضطراب یا نگرانی درونی شان است. از مطالعه وسواس فکری کودکان الگوهایی به دست آمده که محتوی و مضمون آن وسواس و جبر ناخودآگاه در آنها است. از مضامین رایج وسواس: وسواس در مورد آلودگی، لکه ها، پرخاشگری، خشونت یا مضمون های مذهبی است. اغلب گزارش های به دست آمده از افراد وسواسی مربوط به تمیز کردن یا نظم و ترتیب است. طی مطالعات، کارهایی که از روی عات و با اصرار انجام می شود در اغلب کودکان دیده شد اما وسواس مصرف در آن ها نادر بود. وسواس فکری در کودکان بسیار نادر است به عبارتی به نظر می رسد نسبت شیوع آن به کمتر از 2% شیوع آن در بزرگسالان برسد.

اضطراب جدایی SAD در کودکان چه موقع بروز می کند

اضطراب جدایی یکی از انواع اختلال های اضطراب می باشد و در کودکان در مبحث DSM-IV بررسی شده است. SAD در کودکان نوعی اضطراب شدید است که زمان جداشدن از کسانی که به آن ها تعلق دارد و یا وابستگی عاطفی دارد بروز می کند. این کودکان از خوابیدن دور از خانه امتناع می کنند وقتی در خانه هستند شدیدا به یکی از والدین خود می چسبند و حتی در محیط خانه همه جا همراه او می روند. مشکلات این کودکان وقتی می خواهند به مدرسه بروند و از محیط خانه چند ساعتی دور باشند بیشتر نمود پیدا می کند. اما مسئله این جاست که چگونه می توان این اختلال را از رفتارهای معمول و واکنش های معمولی کودک مجزا کرد این کودکان نگران هستند که در نبود والدیشان صدمه ببینند.

معیارهای تشخیصی اختلال اضطراب جدایی

این اختلال اضطراب بیش از حد و بی مورد است. که زمان جدایی از خانه یا جدایی از افرادی که کودک به آن ها وایستگی دارد، روی می دهد. این اختلال، اختلال اضطراب خاص در افراد جوان است. تشخیص این اختلال تنها بر روی افراد جوان تر از 18سال صورت می گیرد. مشکلان و علائم زیر باتید چهار هفته تا بیشتر در فرد دیده شود و تشخیص لااقل سه مورد از موارد زیر را در رفتار خود نشان دهد.

1. بازگشت استرس های زیاد در فرد، وقتی از خانه یا شخصی که به او وابستگی دارد جدا می شود.
2. وجود نگرانی شدید و ناخواسته وقتی از شخصی که وابستگی زیاد به او دارد دور می شود.
3. وجود بی میلی، اکراه و یا اجتناب در مورد مدرسه رفتن یا هر جای دیگر به علت ترس از جدایی.
4. وجود ترس شدید یا بی میلی نسبت به تنها ماندن در خانه و یا ماندن در خانه بدون حضور فردی که به وابستگی دارد یا قرار گرفتن در محل هایی که بزرگسالان مورد نظرش در آن جا حضور ندارند.
5. وجود بی میلی یا امتناع از خوابیدن بدون کسی که به او وابستگی دارد یا بی میلی و امتناع از خوابیدن دور از خانه.
6. تکرار کابوس های تکرار در مورد جدایی هنگام خواب.
7. تکرار شکایت از علائم فیزیکی وقتی می خواهد از خانه جدا شود یا وقتی پیش بینی می کند چنین جدایی روی خواهد داد.
8. وجود نگرانی شدید در مورد از دست دادن، اتفاقات خطرناک که ممکن است در مورد افراد نزدیک که به آن ها وابستگی دارد روی دهد.

چنانچه چنین نشانه هایی در کودک باشد، باعث ایجاد اضطراب بالینی خاص با آسیب های اجتماعی، تحصیلی و یا سبب بروز مشکل در دیگر حوزه های عملکرد او می شود تضاد بین اضطراب طبیعی و غیزطبیعی، را بسته به سن کودک می توان به خوبی به وسیله اضطراب جدایی توضیح داد. اضطراب جدایی در کودکان قابل پیش بینی است والدین به طور عادی، خود متوجه می شوند که در حدود سن 6 تا 8 ماهگی کودکشان به شدت به آن ها می چسبند. کودکان می خواهند در اتاق بزرگترها باشند، در همه حال بزرگترها را ببینند یا در آغوش و همراه آن ها باشند. اگر به خواسته های او توجه نشود احساس ناراحتی می کند دلیل رفتار این است که در این مرحله رشد و بالندگی کودک تعلق و جدایی موضوع اصلی در چالش رشد و توانمندی او است. به نظر Bowlby؛ تعلق خاطر کودک و وابستگی او به بزرگسالان نقش مهمی در رشد و بالندگی او ایفا می کند. قطع یا اختلال در این وابستگی ها، می تواند تاثیرات سو و ناخواسته ای را بر روان کودک بر جای گذارد. دوران کودکی، اضطراب زمان جدایی طبیعی ست و آن را جزو رفتارهای معمول به حساب آورده اند اما برخلاف آن چناچه این نوع اضطراب در یک کودک 12ساله بروز نماید نشانه ای از اضطراب بیمارگونه است. در این حالت کودک دچار مشکل است و بازتاب مشکلش را با ناسازگاری بروز می دهد. اطلاعاتی در انگلیس گرداآوری شده است؛ که نشان می دهد SAD (اختلال اضطراب جدایی) در واقع مقدمه ایجاد اضطراب دوران بزرگسالی است. بزرگسالانی که از مکان های باز هراس داشته و در چنین موقعیت هایی مضطرب می شوند.

ترس از مدرسه

گونه ای از ترس که در دوران کودکی دیده می شود، ترس و اجتناب از رفتن است که به طور نسبی محدود به محیط های مدرسه ای است. این کودکان علاوه بر این که دچار اضطراب جدایی هستند، از تغییر موقعیت ها نیز اجتناب می ورزند. کودک گاهی از جداشدن از والدینش بیم دارد و از تنها رفتن به مدرسه اجتناب کرده و می ترسد. کودکانی که دچار اضطراب جدایی هستند، تنها با دور شدن از محیط خانه احساس اضطراب می کنند و آرامش را فقط در کنار والدین به دست می آورند اما کودکانی که دچار ترس از مدرسه هستند، در دیگر مکان ها، حتی بدون والدین احساس راحتی و آرامش می کند و تنها در محیط مدرسه است که احساس اضطراب و ترس به سراغشان می آید.