قرارداد‏های بین والدین و کودکان

قرارداد والد کودک، یک توافق مکتوب است که میان شما و کودکتان نوشته می‏شود. تمام طرفین در شناسایی مشکل، بحث و گفتگو در مورد راه حل، روش ساختن مسئولیت‏ها، امضای توافق‏نامه و پیگیری و پایبندی به توافق‏نامه مشارکت می‏کنند. قرارداد‏ها درمورد کودکان 7 و 8 ساله و بالاتر قابل استفاده هستند. این ابزار‏های حل مشکل به‏ ویژه برای خانواده‏هایی که نوجوان دارند، مفید هستند. در مورد مشکلی که خانواده شما با آن روبرو است، بیاندیشید. و در مورد برقراری یک قرارداد والد- کودک به منظور حل و فصل آن گفتگو کنید.

پل، 8 ساله، ملتمسانه گفت: «ببین بیچاره، آن بیرون چقدر تنهاست؟» «او در گاراژ سرما خورده. ببین، او همیشه سعی می‏کند که برای خودش لانه‏ ای بسازد تا درآنجا گرم شود. من می‏خوام اونو بیارم تو اتاق خودم.»

خانم کار در دو هفته گذشته بارها و بارها این جملات یکنواخت و خسته کننده را از زبان پل شنیده ‏است. خانم کار، خسته شده بود از بس که از پل شنیده بود که می‏خواهد راسویش را به داخل اتاقش بیاورد. او از اینکه پل و راسوی او از هم جدا هستند، ناراحت است. اما این را هم می‏داند که اگر به پل اجازه بدهد، آن را به داخل خانه بیاورد، دردسر‏های زیادی با تمیز کردن خانه خواهد داشت.

پدر پل پیشنهاد نمود که با مشارکت هم یک توافق‏نامه بنویسند که در آن مسئولیت‏های پل در تمیز نگه داشتن قفس راسو مشخص گردد. خانم کار گفت: در این قرارداد، باید به پیامد‏های خودداری پل از انجام وظیفه تعیین شده ‏اش، اشاره شود. چنانچه پل به طور منظم قفس را تمیز نمی‏کرد، بر اساس توافق‏نامه راسو به گاراژ خانه بازگردانده می‏شد.

قرارداد نوشته شد و هر سه عضو خانواده آن را امضاء کردند. خانواده کار، شیوه جدیدی را برای برخورد با اختلافات در خانواده کشف کردند و آن هم قرارداد والد- کودک بود.

در نوشتن قرارداد و استفاده از آن، از این 4 گام پیروی کنید

1. یک مشکل را شناسایی کنید.
2. راه حل را باکودک خود مورد بحث و گفتگو قرار دهید.
3. توافق‏نامه را مکتوب کنید.
4. قرارداد را امضاء کرده و از آن پیروی کنید.

1- شناسایی یک مشکل

معمولا قراردادها بر روی حل یک مشکل واحد و روشن در خانواده، مانند نگه داشتن راسو در اتاق توسط پل، متمرکز می‏شوند. مراقب باشید که قرارداد شما بر روی اهداف مبهم و اهدافی که اندازه ‏گیری آنها دشوار است، (مانند بهبود نگرش) تنظیم نشود. قرارداد‏ها با موفقیت به منظور تشویق کودکان برای بازگشت سریع به منزل بعد از مدرسه و تعیین یک زمان برای انجام تکالیف در هر روز، مورد استفاده قرار می‏گیرند. قبل از اینکه کودک شما یک حیوان خانگی جدید بخرد، یک قرارداد را با او مورد بحث قرار دهید. بسیار مهم است که قبل از اینکه او یک شیء بالقوه خطرناک مانند: اسلحه BB، تیر و کمان یا یک مجموعه شیمیایی را بخرد با او در مورد یک قرارداد گفتگو کنید. در قرارداد باید به این نکته اشاره شود که چنانچه او در رابطه با این اشیاء احتیاط را رعایت نکند، آنها را به طور موقت از دست خواهد داد.

یک نمونه تکمیل شده از قرارداد والد- کودک

قرارداد‏ها با روشن ساختن توافقات و مسئولیت‏ها، به خانواده‏ها کمک می‏کنند. چنانچه پل هر هفته مطابق توافق به عمل آمده، قفس راسو را تمیز نکند، آنگاه باید راسو را به گاراژ برگرداند.

قرارداد برای نوجوانان و به منظور تشویق حضور مرتب آنها در مدرسه و تعیین مهلت بازگشت از مدرسه و از ملاقات دوستان مورد استفاده بوده‏ اند. قبل از آنکه دختر یا پسر شما، استفاده از اتومبیل خانواده را آغاز کند، با او در مورد قراردادی که وظایف او را معین می‏کند، گفتگو کرده و قرارداد را منعقد کنید.

به منظور مشاهده مثال‏هایی از اینکه چگونه یک قرارداد مکتوب میان کودک، معلم و والد، می‏تواند پیشرفت تحصیلی و سازگاری کودک را در مدرسه بهبود بخشد، به فصل 20 مراجعه کنید.

2- راه حل را با کودک خود مورد بحث و گفتگو قرار دهید

سعی کنید به طور مشترک، با هم سر یک راه حل به توافق برسید، نه اینکه یک راه حل را به او تحمیل نمایید. هر‏چه کودک شما بزرگتر باشد، شما می‏توانید قدرت واقعی یا اقتدار بیشتری را در کمک به حصول یک راه حل، به او واگذار کنید. این بدان معناست که از ایده ‏های خوب کودکتان همانند ایده‏ های خودتان استفاده کنید. یک قرارداد را به نوجوان تحمیل نکنید. در صورتی که چنین کنید، ممکن است که او مقاومت کرده و تعارض را در خانواده تشدید نماید.

توجه داشته باشید که همسر شما هم باید در این گفتگو‏ها مشارکت داشته باشد. گاهی اوقات، زنان یا شوهران پر مشغله، سعی می‏کنند که مسئولیت گفتگو را به همسر خود واگذار نمایند. زمانی را برای گفتگو انتخاب کنید که همگی نسبتا آرام هستید. صبور و مثبت باشید و تمرکز خود را بر روی رفتار و یا اقدامات واقعی که خواهان وقوع آنها هستید، متمرکز نمایید.

قبل از اینکه خانواده من به عضویت شبکه تلویزیون کابلی در‏آیند، ما زمان زیادی را صرف گفتگو در مورد مشکلات و راه حل‏های احتمالی می‏کردیم. من و همسرم نگران این بودیم که پسران ما، بیش از حد تلویزیون تماشا کنند و یا به تماشای برنامه ‏هایی بپردازند که دارای جهت‏گیری جنسی و یا خشونت هستند. پس از چندین هفته بحث و گفتگو ما چهار نفر یک قرارداد امضاء کردیم. این قرارداد بعدها به پیشگیری از بسیاری  اختلافات در خانواده کمک کرد.

3- توافق‏نامه حاصله از بحث و گفتگو را مکتوب کنید

توافق‏نامه باید آنچه را که شما و فرزندتان، انجام آن را پذیرفته ‏اید، مشخص نماید. از زبانی روشن و مثبت استفاده کنید. تا اینکه کودک شما بتواند قرارداد را درک کرده و قرارداد برایش دلگرم کننده و مشوق باشد. پیامدی را که طرفین در صورت عدم پیروی از توافقات با آن روبرو می‏شوند، مشخص نمایید. تاریخ پایان قرارداد و یا زمان تجدید بحث و گفتگو در مورد آن را ذکر نمایید.

قرارداد باید درمورد همه طرفین منصفانه باشد. هر فردی باید در قبال چیزی که از دست می‏دهد، چیزی را هم به دست آورد. در قرارداد تصریح می‏شود که هر کسی باید چه کاری انجام دهد و در عوض چه چیزی دریافت می‏کند. به قرارداد خانم و آقای کار و پسرشان پل توجه کنید.

4- قرارداد را امضاء کنید، آن را در جایی نصب کنید و به مسئولیت‏های خود بر اساس آن عمل نمایید

پس از آنکه همگی قرارداد را امضاء کردند، آن را بر روی دیوار نصب و یا در جایی قرار دهید که همه به آن دسترسی داشته باشند. چنانچه کودک شما می‏گوید که نصب قرارداد بر روی دیوار موجب شرمندگی او در مقابل دوستانش می‏شود، آن را در مکانی نصب کنید که در معرض دید نباشد و یا آن را در یک پوشه مخصوص قرار دهید. تمامی قرارداد‏های قبلی را در یک پوشه مخصوص قرار دهید. تمامی قرارداد‏های قبلی را در یک پوشه با عنوان «قرارداد‏های خانوادگی» نگهداری کنید.

چنانچه کودک شما به مسئولیت‏هایش عمل نکرد، پیامد‏های تصریح شده در قرارداد را به اجرا بگذارید. بیشتر خانواده‏هایی که از قرارداد استفاده می‏کنند، اذعان دارند که قرارداد‏ها، ابزار‏های مفیدی برای پیشگیری از مشکلات و حل وفصل آنها هستند.

این نکات عمده را به یاد داشته باشیم

• پاداش‏های امتیازی و ژتون‏ها، کودک شما را برای بهبود دامنه متنوعی از رفتار‏های دشوار، برمی‏انگیزند.
• کودک شما می‏تواند پس از به ‏دست آوردن امتیازات و ژتون‏ها، پاداش‏های ملموس و مزایا را از روی لیست پاداش‏ها انتخاب کند.
• قرارداد‏های والد و کودک به حل و فصل مشکلات خانوادگی بویژه اختلافات میان والدین و بچه‏ های بزرگتر کمک می‏کنند.