ترس کودکان از حیوانات

بعضی از کودکان از ابتدا حیوانات را دوست دارند، اما برخی دیگر، از حیوانات می­ترسند. کودک در دو تا سه سالگی متوجه می­شود که بعضی از حیوانات خطرناک هستند، اما برای تشخیص انواع خطرناک دانش کافی ندارد، پس به دنبال این وضعیت در نزدیک شدن به آن­ها احتیاط می­کند. اگر تجربة بدی از نزدیکی به حیوانات برای کودک پیش نیاید، این احتیاط تا سن پنج یا شش سالگی برطرف می­شود، اما در غیر این­صورت، ترسی دایمی در او شکل می­گیرد.

دور کردن کودک از حیواناتی نظیر مار، موش و یا حیوانات بزرگ عقلانی است، اما در مورد حیوانات خانگی و اهلی بهتر است کودک را از آن­ها دور نکنیم. برای کاهش ترس فرزندان راه­های بسیاری وجود دارد که به برخی از آن­ها اشاره می­کنیم:

ترس کودک را نادیده بگیرید

در ابتدا بهتر است ترس کودک را نادیده بگیرید. به جای هرگونه صحبت، با رفتار خود نشان دهید که از حیوانات نمی­ترسید. وقتی با هم به یک سگ نزدیک می­شوید، منتظر واکنش کودک نباشید. بلکه بی ­توجه به او، سگ را نوازش کنید. کودک را مجبور به تقلید از رفتار خود نکنید، بلکه به عنوان الگویی مثبت، رفتار با حیوانات اهلی را به او بیاموزید.

آنچه را که کودک از آن می­ترسد، مشخص کنید

تا حد امکان، جزییات ترس کودک را کشف کنید. او ممکن است از اینکه گربه صورتش را پنجول بکشد و یا سگ گازش بگیرد، بترسد.

عکس­هایی از حیوان را به کودک نشان دهید

ابتدا نظر خودتان را در مورد حیوانی که کودک از آن می­ترسد، بیان کرده، سپس با استفاده از شکل­های کتاب و مجله­ ها سر صحبت را با کودک باز کنید. در مورد طرز ایستادن و نشستن و رفتار حیوانی که حالت دوستانه ­ای دارد با او صحبت کنید. عکس­ها را در همه جای خانه پخش کنید تا کودک هر وقت خواست، نگاهی به آن­ها بیندازد.

در مورد این حیوان بررسی کنید

داستان­هایی را دربارة این حیوان برای کودک بخوانید. مراقب باشید این داستان­ها ترسناک نباشند. برای افزایش معلومات کودک، مقاله یا کتاب­های غیر داستانی نیز برایش بخوانید. در مورد خطرات این حیوان اطلاعات صحیحی در اختیارش قرار دهید. برای کودکی که از سگ می­ترسد بسیار ارزشمند است که بداند وقتی سگی دمش را تکان می­دهد، عو­عو می­کند و گوش­ هایش را پایین می­اندازد، حالت دوستانه ­ای دارد یا حتی ممکن است از او ترسیده باشد.

برای کودکتان، فیلم­ها یا کارتون­هایی دربارة حیوان مورد­نظر تهیه کنید

بهتر است این فیلم­ها دربارة ماجرا­های یک فرد با حیوانش باشند، که به ­ویژه وقتی مؤثرتر هستند که هنرپیشة نقش اول آن­ها، یک کودک باشد.

حیوانات را از دور تماشا کنید

کودک را به نزدیک شدن به حیوانی که از آن می­ترسد، مجبور نکنید. بهتر است بگذارید کودکان دیگر را در کنار حیوانات تماشا کند. ابتدا، با هم، از داخل خانه حیوان را تماشا کنید؛ سپس از خانه خارج شوید، ولی فاصله­ای مطمئن را حفظ کنید. کم ­کم، فاصله را حفظ کنید؛ اما مراقب احساس امنیت در کودک باشید. صبور باشید. حتی ممکن است چند قدم نزدیک شدن به حیوان به چندین روز تمرین نیاز داشته باشد.

برای کودکتان الگو باشید

در حالی که کودکتان کمی دورتر ایستاده است (ترجیحاً کنار یک دوست)، به حیوان نزدیک شوید و با صدای بلند، رفتار خود را برای کودک توضیح دهید: «ببین، دارم دستم رو برای سگ دراز می­کنم تا دستم را بو بکشه. حالا دارم پشت گوش­هایش رو می­خارانم. می­بینی چه جوری دمش رو تکون می­ده؟ انگار دوست داره کسی نازش کنه.»

نقش حیوان را بازی کنید

در داخل خانه دربارة نحوة رفتارتان با حیوان صحبت کنید. نقش آن حیوان را بازی کنید تا کودک بتواند نزدیک شدن به حیوان را با شما تمرین کند. برای مثال، اگر نقش یک سگ را ایفا می­کنید: عوعو کنید، دمتان را تکان دهید (!) و دست یا پای کودک را بو بکشید. در همین حال، از قول سگ بگویید: «ببین، من دارم دمم رو تکون می­دم چون می­خوام باهات دوست بشم؛ اما چون یک کم ازت می­ترسم، دارم تو رو بو می­کنم.» برای با مزه شدن بازی، بهتر است پس از شما، کودک نقش سگ را بازی کند.

با هم به حیوان نزدیک شوید

بکوشید کوچک­ترین و آرام­ترین حیوان را برای مرحلة اول انتخاب کنید. در حالی­که دست کودک را گرفته­ اید، به آرامی به طرف حیوان پیش روید و او را تحسین کنید. به کودک یادآوری کنید تا تنفس خود را کنترل کند.

™به کودک بیاموزید با خودش حرف بزند. برای مثال، با خود بگوید: «من حالم خوبه، اصلاً نمی­ترسم. این سگ خیلی بامزه است.»

™در هنگام نزدیک شدن به حیوان از کودک بخواهید میزان ترسش را بیان کند. هر قدم که به حیوان نزدیک­تر می­شوید، مکث کنید و میزان ترس کودک را بپرسید. کودک، برای بیان ترس خود، از اعداد یک تا ده استفاده می­کند. اگر این عدد به ده نزدیک بود، کمی صبر کنید. پس از یک دقیقه دوباره بپرسید. اگر درجة ترس پایین آمد، به حرکت خود ادامه دهید. می­توانید برای ایجاد حس امنیت، دو قدم به جلو بردارید و سپس یک قدم به عقب برگردید تا به­ تدریج، به فاصله­ای برسید که بتوانید حیوان را لمس کنید.

اوقات بیشتری را با حیوان بگذرانید

بکوشید موقعیت­های بیشتری را برای رویایی کودک با حیوانی که از آن می­ترسد، ایجاد کنید.

™زمان بیشتری با حیوان بازی کنید. بزرگترین موفقیت برای کودک، لمس حیوان است. راه درست این کار را به او بیاموزید. اگر حیوان اهلی باشد او به زودی روش کار را فرا می­گیرد. اگر احساس می­کنید که ترس کودک کاهش یافته است، کم­ کم از او دور شوید و همین­طور او را به نوازش حیوان تشویق کنید. بگذارید فاصله را کودک تعیین کند و برای دورتر شدن، از او اجازه بگیرید.

™پس از کسب موفقیت در مرحلة قبل، می­توانید یک حیوان بزرگ­تر از همان نوع را انتخاب کنید. (برای مثال اگر در حالت قبلی با یک توله سگ تمرین می­کردید، حالا یک سگ بالغ را انتخاب کنید.)

™به کودک بیاموزید چه­ طور با حیوانات غریبه برخورد کند. علایمی را که حیوان برای ابراز دوستی یا دشمنی و عصبانیت به کار می­برد، به کودک بیاموزید. برای مثال، دم تکان دادن سگ نشانة دوستی است؛ اما اگر در حال نشان دادن دندان­هایش پارس می­کند، بهتر است در آن هنگام از او فاصله گرفت.

دربارة آوردن یک حیوان به خانه صحبت کنید

در صورتی که کودک بر ترسش غلبه کرده بود و خانواده نیز با آوردن یک حیوان به خانه موافق بود، دربارة چگونگی آن به بحث و گفت­گو بپردازید. قبل از هر چیز با دوستان یا خانواده­ های دیگری که چنین حیوانی را نگاه می­دارند، ملاقاتی داشته باشید. مطمئن شوید که ترس کودک آن­قدر کم شده است که آوردن حیوان خانگی تجربة ناخوشایندی برای او نمی­باشد. امکانات خود را برای این کار به دقت در نظر بگیرید.

از ترس کودک جلوگیری کنید

احساس شما نسبت به حشرات، طرز فکر کودک را در این زمینه شکل می­دهد. با برخوردی همراه با آرامش ولی قاطع به فرزندتان بیاموزید به چه حشراتی دست نزند؛ اما مراقب باشید او را به وحشت نیندازید.

™واکنش شدیدی نشان ندهید. اگر فرزند شما به راحتی حشرات مختلف را از روی زمین برمی­دارد، هراسان نشوید؛ اما در یک فرصت مناسب برای او توضیح دهید که به برخی از آن­ها نباید دست بزند.

™سطح آگاهی کودک را افزایش دهید. در مورد کودکانی که از حشرات می­ترسند، افزایش معلومات آن­ها می­تواند کمک کننده باشد. دربارة تعادل طبیعت و نقش مهم حشرات در آن صحبت کنید. مورچه ­ها را در حال حمل قطعات غذا یا یک عنکبوت را در هنگام تنیدن تار، نگاه کنید. با خواندن کتاب­هایی در مورد حشرات، سطح آگاهی آن­ها را بالا ببرید تا از ارزش این مخلوقات آگاه شوند.به کودکتان بیاموزید چه­ طور یک کرم یا هزارپا را به وسیلة تکه­ ای کاغذ از خانه بیرون اندازد. به او نشان دهید که با دیدن یک زنبور، بی­ حرکت بایستد.

در غلبه بر ترس به کودک کمک کنید

اگر ترس کودک هنوز از میان نرفته است، پیشنهاد­های زیر را به کار ببرید:

عامل ترس را مجزا کنید. حشره­ ای را که کودک از آن می­ترسد. مشخص کنید. سپس با نشان دادن عکس­هایی از آن حشره، به او کمک کنید تا با نحوة زیستی آن آشنا شود.

™فهرستی از حشراتی که کودک از آن­ها می­ترسد، تهیه کنید. سپس یکی از موارد را که در انتهای فهرست قرار دارد (کودک کمتر از آن می­ترسد)، انتخاب کنید. آن حشره را بگیرید و داخل یک ظرف شیشه ­ای بیندازید. سپس شیشه را دو تا سه متر دورتر بگذارید و همراه با کودکتان به آن نزدیک شوید. از کودک بخواهید در حال نزدیک شدن به حشره، میزان اضطراب خود را با یکی از اعداد یک تا ده بیان کند. در صورت مضطرب نبودن کودک، کم­ کم به شیشه نزدیک شوید. به او بگویید جمله­ هایی مانند: «کرمه توی شیشه زندانی شده و نمی­تونه بیاد بیرون. من می­تونم با شیشه بلندش کنم.» را با خودش تکرار کند.

™تجربه­ های کودک را با این حشره بیفزایید. تشویقش کنید تا شیشه را در دست بگیرد. سپس چوب نازکی را در داخل شیشه فرو ببرید تا کودک بتواند با حشره بازی کند. مرحلة بعدی این است که حشره را بر روی زمین بگذارید تا حرکت کند (اما نگذارید فرار کند.).

مراحل بالا را با انواع دیگر حشرات نیز انجام دهید تا در برخورد با حشرات، احساس اعتماد به نفس داشته باشد.

کودک را تحسین کنید

کودک را برای پیشرفت در رویارویی با حشرات، تحسین کنید. به او بگویید که همیشه کشتن آن­ها ضروری نیست؛ ولی برای موارد لازم روش کار را به او بیاموزید. از پاداش­های طبیعی استفاده کنید. برای نمونه او را به پیک­نیک ببرید. اگر فرزندتان در میان مورچه­ ها نشسته است و در حالی­که آب­نبات می­خورد چند مگس در دوروبرش در حال پرواز هستند، به موفقیت بزرگی دست یافته ­اید!